Uzamış Yas Bozukluğu Nedir?
Uzamış yas bozukluğu, kişinin yakın bir kayıp veya ayrılık sonrasında yaşadığı üzüntü, özlem ve boşluk duygusunun, normal yas sürecinden çok daha uzun sürmesi durumudur. Bu bozukluk, günlük yaşam aktivitelerini etkileyebilir ve kişinin sosyal, mesleki veya kişisel işlevselliğinde ciddi sorunlara yol açabilir. Uzamış yas, kişinin kaybı kabullenme ve duygularını işlemekte güçlük çektiği durumları kapsar.
Uzamış Yas Bozukluğu Belirtileri
Uzamış yas bozukluğu yaşayan bireylerde şu belirtiler görülebilir:
-
Aşırı üzüntü ve hüzün: Gün boyu süren, yoğun ve geçmeyen duygusal acı.
-
Kaybın veya ayrılığın sürekli düşünülmesi: Zihnin sürekli kayıp veya ayrılık üzerine odaklanması.
-
Günlük aktivitelere ilginin kaybı: İş, okul veya hobiler gibi günlük işlevlere motivasyon eksikliği.
-
Uyku bozuklukları: Uykusuzluk, aşırı uyuma veya düzensiz uyku düzeni.
-
Sosyal geri çekilme: Arkadaş, aile veya sosyal ortamlardan uzak durma.
-
Yoğun suçluluk veya değersizlik duyguları: Kaybın sorumluluğunu hissetme veya kendini yetersiz hissetme.
Uzamış Yas Bozukluğu Görülme Sıklığı
-
Uzamış yas bozukluğu, yakın bir kayıp veya ayrılık yaşayan kişilerde görülebilir.
-
Her kayıp yaşayan kişi bu bozukluğu geliştirmez; genellikle travmatik kayıplar veya sosyal destek eksikliği olan kişilerde risk artar.
-
Bozukluğun süresi genellikle normal yas sürecinin (yaklaşık 6 ay – 1 yıl) ötesine geçmesi ile tanımlanır.
Uzamış Yas Bozukluğu Nedenleri
Uzamış yas bozukluğunun ortaya çıkmasına katkıda bulunan başlıca faktörler şunlardır:
-
Sevilen birinin ölümü: Ebeveyn, eş, çocuk veya yakın arkadaş kaybı.
-
Ayrılık veya ilişki kaybı: Boşanma, uzun süreli ilişkilerin bitmesi veya sevilen birinin uzaklaşması.
-
Travmatik olaylar: Kayıp sırasında yaşanan travmatik koşullar veya şiddetli stres.
-
Kaybın kabullenme güçlüğü: Gerçekliği reddetme veya kaybı anlama ve duygusal olarak işleme konusunda zorluk.
-
Duygusal ve sosyal destek eksikliği: Yas sürecinde yakınlarından yeterli destek alamama.
Uzamış Yas Bozukluğu Tedavisi
Tedavi süreci bireyin ihtiyaçlarına göre planlanır ve genellikle birkaç yaklaşımı içerir:
-
Bireysel terapi: Bireyin duygularını ifade etmesine, kaybı anlamlandırmasına ve yas sürecini işlemesine yardımcı olur.
-
Grup terapisi ve destek grupları: Benzer kayıplar yaşamış kişilerle deneyim paylaşımı ve sosyal destek sağlama.
-
Psikoterapi yöntemleri: Bilişsel davranışçı terapi (BDT) veya travma odaklı terapiler, yoğun yas ve travmatik duyguların yönetilmesine yardımcı olabilir.
-
İlaç tedavisi: Gerektiğinde, depresyon veya anksiyete belirtilerini hafifletmek için antidepresanlar veya diğer ruhsal destek ilaçları kullanılabilir.
-
Yaşam tarzı destekleri: Düzenli fiziksel aktivite, uyku hijyeni ve sosyal etkileşimleri artırmak tedaviyi destekler.
