Uyku Apnesi Nedir?
Uyku apnesi, uyku sırasında kişinin solunumunun tamamen durması (apne) veya belirgin ölçüde azalması (hipoapne) ile karakterize edilen ciddi bir uyku bozukluğudur. Bu durum, gece boyunca defalarca tekrar edebilir ve kişinin uyku kalitesini ciddi şekilde bozar. Solunumun kesilmesiyle birlikte vücuda yeterince oksijen gitmez, bu da hem uyku sırasında hem de gündüz yaşamında sağlık sorunlarına yol açar.
Uyku Apnesi Belirtileri
Uyku apnesi yaşayan bireylerde şu belirtiler görülebilir:
-
Uykuda nefes durması (apne) veya yetersiz nefes alma (hipoapne).
-
Gece boyunca sık sık uyanma: Boğulma hissi, nefes alamama veya huzursuz uyanmalar.
-
Sabah baş ağrısı veya boğaz ağrısı: Düşük oksijen seviyeleri ve ağızdan nefes almaya bağlı şikâyetler.
-
Gündüz aşırı uyuklama: İşte, okulda veya araç kullanırken uykuya dalma riski.
-
Dikkat eksikliği ve konsantrasyon güçlüğü.
-
Uykusuzluk hissi: Yeterli süre uyunmasına rağmen dinlenememe.
-
Horlama: Çoğu uyku apnesi hastasında yüksek sesli ve kesintili horlama görülür.
Uyku Apnesi Görülme Sıklığı
Uyku apnesi, toplumda oldukça yaygın bir bozukluktur.
-
En çok orta yaş ve üzerindeki bireylerde görülür.
-
Erkeklerde kadınlara göre daha sık rastlanır.
-
Obezite ve sigara kullanımı gibi risk faktörleri hastalığın görülme oranını artırır.
-
Çocuklarda da geniz eti veya bademcik büyümesine bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Uyku Apnesi Nedenleri
Uyku apnesinin gelişiminde farklı biyolojik ve çevresel etkenler rol oynar:
-
Üst solunum yolu tıkanıklığı: Geniz eti, bademcik büyümesi veya dil kökünün geriye kayması.
-
Aşırı kilo veya obezite: Boyun çevresinde yağ birikimi hava yolunu daraltabilir.
-
Yaşlanma süreci: Kas tonusunun zayıflamasıyla birlikte hava yollarının kolayca kapanması.
-
Beyin veya sinir sistemi bozuklukları: Merkezi uyku apnesinde beyin solunumu kontrol eden sinyalleri gönderemez.
-
Genetik yatkınlık: Aile öyküsü olan bireylerde daha sık görülür.
-
Yaşam tarzı faktörleri: Sigara, alkol ve uyku ilaçları kullanımının solunumu olumsuz etkilemesi.
Uyku Apnesi Tedavisi
Uyku apnesi tedavisi, bozukluğun şiddetine ve nedenine bağlı olarak planlanır:
-
CPAP cihazı (Sürekli Pozitif Hava Yolu Basıncı): Hava yolunu açık tutarak solunum durmalarını önler.
-
Ağız içi apareyler: Alt çeneyi öne çekerek hava yolunu genişleten özel aparatlar.
-
Cerrahi müdahaleler: Geniz eti veya bademcik alınması, hava yollarını genişletici operasyonlar.
-
Yaşam tarzı değişiklikleri: Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, sigara ve alkolü bırakma.
-
Kilo kontrolü: Fazla kilonun verilmesiyle belirtiler önemli ölçüde azalabilir.
-
Pozisyon terapisi: Yan yatmak, sırtüstü uyumaktan kaçınmak.
