Katatonik Şizofreni Nedir?
Katatonik şizofreni, şizofreni spektrum bozukluklarının bir alt tipi olarak kabul edilen ve özellikle katatonik belirtilerle ön plana çıkan bir ruhsal bozukluktur. Bu durumda kişi, hareketlerinde, konuşmasında ve çevreyle etkileşiminde belirgin bozulmalar yaşar. Katatonik şizofrenide görülen motor ve davranışsal belirtiler, kişinin günlük yaşam işlevselliğini ciddi şekilde kısıtlar.
Katatonik Şizofreni Belirtileri
-
Hareketlerde aşırı durgunluk veya aşırı hareketlilik (ya tamamen hareketsiz kalma ya da amaçsız, yoğun hareketler sergileme)
-
Eko fenomenler
-
Ekolali: Duyulan sözcükleri tekrar etme
-
Ekopraksi: Başkalarının hareketlerini taklit etme
-
-
Katalepsi: Vücudun alışılmadık pozisyonlarda uzun süre kalması
-
Sesleri veya sözcükleri anlamsız şekilde tekrar etme
-
Anlamsız, dağınık veya anlaşılmaz konuşma
-
Çevreye karşı tepkisizlik veya uygunsuz tepkiler
Katatonik Şizofreni Görülme Sıklığı
Katatonik şizofreni, nadir görülen bir şizofreni alt tipidir. Günümüzde tanı sınıflandırmalarında şizofreni alt tipleri ayrı ayrı değil, “şizofreni spektrum bozuklukları” başlığı altında değerlendirilse de, katatonik belirtiler şizofrenisi olan bireylerin küçük bir kısmında görülmektedir.
Katatonik Şizofreni Nedenleri
-
Genetik yatkınlık (ailesinde şizofreni veya benzeri bozukluklar bulunan kişilerde risk artar)
-
Beyin kimyası ve nörotransmitter dengesizlikleri (özellikle dopamin ve glutamat işlev bozuklukları)
-
Stresli yaşam olayları veya travmalar
-
Nörolojik faktörler (beyin yapısında ya da işleyişinde farklılıklar)
Katatonik Şizofreni Tedavisi
-
Antipsikotik ilaçlar (özellikle atipik antipsikotikler, psikotik belirtileri azaltmada etkilidir)
-
Benzodiazepinler (katatonik belirtilerin hızlı çözülmesinde kullanılabilir)
-
Elektrokonvülsif terapi (EKT) (ilaçlara yanıt vermeyen ağır katatonik vakalarda etkili olabilir)
-
Psikoterapi (bireysel terapi, aile terapisi ve psiko-eğitim desteği)
-
Destekleyici bakım (günlük yaşam desteği, rehabilitasyon programları ve sosyal destek)
