Yaygın Gelişimsel Bozukluk Nedir?
Yaygın gelişimsel bozukluk (YGB), sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarda belirgin bozukluklar ile karakterize edilen bir grup nörogelişimsel bozukluğu kapsar. Bu bozukluklar genellikle erken çocukluk döneminde başlar ve yaşam boyu etkilerini gösterebilir.
YGB, çoğu zaman otizm spektrum bozukluğu (OSB) ve diğer benzer nörogelişimsel durumlarla ilişkilidir ve çocukların sosyal, akademik ve günlük yaşam becerilerini etkileyebilir.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk Belirtileri
-
Sosyal etkileşim zorlukları: Göz teması kuramama, başkalarıyla duygusal paylaşımda sınırlılık.
-
İletişim sorunları: Konuşma gecikmesi, sınırlı kelime dağarcığı, anlamsız veya tekrarlayan konuşma.
-
Stereotipik davranışlar: Tekrarlayıcı hareketler (elleri çırpma, sallanma) veya nesnelerle tekrarlayan oyunlar.
-
Duyusal hassasiyetler: Gürültü, ışık, dokunma veya belirli tat ve kokulara aşırı tepki.
-
Rutinlere bağlılık ve değişikliklere uyum güçlüğü: Günlük rutinlerdeki küçük değişiklikler karşısında huzursuzluk veya kaygı.
-
Sosyal oyun ve hayal gücü kısıtlılıkları: Diğer çocuklarla oyun kurmada güçlük veya soyut oyunlarda sınırlılık.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk Görülme Sıklığı
-
YGB, çocuklukta sık görülebilir ve belirtiler genellikle 3 yaşından önce fark edilebilir.
-
Erkeklerde kızlara göre daha yaygındır.
-
Bozukluğun şiddeti kişiden kişiye değişir; bazı çocuklar günlük yaşamda bağımsız olabilirken, bazıları sürekli destek gerektirir.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk Nedenleri
-
Genetik yatkınlık: Ailede benzer nörogelişimsel durumların bulunması.
-
Nörogelişimsel bozukluklar ve beyin yapısal farklılıklar: Beyin bağlantılarındaki farklılıklar veya bazı bölgelerde işlevsel değişiklikler.
-
Çevresel faktörler ve erken yaşam stresi: Doğum öncesi veya sonrası yaşanan komplikasyonlar, erken travmalar.
-
Sinir sistemi ve beynin erken gelişimindeki bozukluklar: Sinir hücreleri arasındaki iletişimde gecikmeler veya düzensizlikler.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk Tedavisi
Tedavi, erken tanı ve erken müdahale ile daha etkili olur ve genellikle bireyselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir:
-
Eğitim ve terapi programları: Bireyselleştirilmiş eğitim programları ve okul desteği.
-
Dil ve iletişim terapileri: Konuşma becerilerini geliştirme, jest ve mimik kullanımı.
-
Davranışsal terapiler: Olumlu davranışları pekiştirme ve problem davranışları azaltma.
-
Aile desteği: Ebeveyn eğitimi, rehberlik ve psikososyal destek.
-
Gerekirse ilaç tedavisi: Eşlik eden anksiyete, hiperaktivite veya uyku bozuklukları gibi durumların yönetimi için.
