Mental Retardasyon (Zeka Geriliği) ve Öğrenme Bozuklukları Nedir?
Mental retardasyon (zeka geriliği), bireyin bilişsel yetilerinde belirgin bir gerileme ve günlük yaşam becerilerinde yetersizlik ile karakterize edilen gelişimsel bir bozukluktur. Bu durum genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar ve bireyin öğrenme, iletişim, sosyal ilişkiler ve bağımsız yaşam becerilerini önemli ölçüde etkiler.
Mental Retardasyon (Zeka Geriliği) Belirtileri
-
Zeka seviyesinde düşüklük (IQ’nun 70’in altında olması)
-
Günlük yaşam becerilerinde yetersizlik (yeme, giyinme, özbakım zorlukları)
-
Dil ve iletişim sorunları (gecikmiş konuşma, sınırlı kelime dağarcığı)
-
Motor becerilerde gerileme veya yavaş gelişim
-
Sosyal etkileşimde güçlükler (akran ilişkilerinde uyumsuzluk, içe kapanma)
-
Akademik performansın düşük olması
Mental Retardasyon (Zeka Geriliği) Görülme Sıklığı
-
Çocukluk döneminde %1–3 oranında görüldüğü tahmin edilmektedir.
-
Erkek çocuklarda, kızlara oranla biraz daha fazla gözlenir.
-
Hafif, orta, ağır ve çok ağır dereceleri bulunur; en yaygın olanı hafif zeka geriliğidir.
Mental Retardasyon (Zeka Geriliği) Nedenleri
-
Genetik bozukluklar: Down sendromu, Frajil X sendromu gibi durumlar.
-
Doğum öncesi faktörler: Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar, alkol veya madde kullanımı, beslenme yetersizlikleri.
-
Doğum sırasındaki faktörler: Oksijen yetersizliği, zor doğum, erken doğum.
-
Doğum sonrası faktörler: Menenjit, kafa travmaları, ağır yetersiz beslenme, toksik madde maruziyeti.
-
Metabolik bozukluklar: Fenilketonüri gibi kalıtsal metabolik hastalıklar.
Mental Retardasyon (Zeka Geriliği) Tedavisi
-
Eğitim programları: Özel eğitim, bireyselleştirilmiş eğitim planları (BEP).
-
Terapiler: Dil ve konuşma terapisi, fizik tedavi, ergoterapi (iş-uğraşı terapisi).
-
Psikososyal destek: Aile danışmanlığı, sosyal beceri geliştirme çalışmaları.
-
Tıbbi destek: Eşlik eden epilepsi, davranışsal sorunlar veya diğer sağlık problemleri için ilaç tedavisi.
-
Erken tanı ve müdahale: Çocuğun gelişiminde erken dönemde fark edilip müdahale edilmesi, yaşam kalitesini ve öğrenme potansiyelini önemli ölçüde artırır.
