Delüzyonel Bozukluk Nedir?
Delüzyonel bozukluk, bireyin gerçeklikle bağdaşmayan, ancak kendisi için son derece inandırıcı ve sarsılmaz nitelikte olan sabit yanlış inançlar (hezeyanlar) geliştirdiği bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Bu inançlar genellikle paranoya (takip edilme, zarar görme korkusu), büyüklük (özel güçlere veya üstün bir konuma sahip olduğuna inanma), kıskançlık, aşk sanrısı veya bedensel temalar etrafında şekillenir.
Delüzyonel bozukluğa sahip kişiler, bu inançların gerçek olmadığına dair kanıtlara rağmen ısrarla bu düşünceleri sürdürürler. Bununla birlikte, genel davranış ve düşünce biçimleri büyük ölçüde normaldir; yani kişi genellikle delüzyonun dışında mantıklı düşünebilir ve gündelik işlevlerini sürdürebilir. Ancak, bu yanlış inançlar zamanla sosyal ilişkilerde, iş yaşamında ve genel uyumda bozulmalara neden olabilir.
Delüzyonel Bozukluk Belirtileri
Delüzyonel bozuklukta belirtiler genellikle uzun süreli ve sabit olup, diğer psikotik bozukluklara göre daha sınırlı ve belirli temalara odaklanır. Başlıca belirtiler şunlardır:
-
Gerçek dışı ancak sabit inançların varlığı: Kişi, bu inançların yanlış olduğunu kabul etmez ve aksine güçlü biçimde savunur.
-
Delüzyonlara uygun davranışlar sergileme: Örneğin, takip edildiğine inanan biri sürekli gizlenme veya güvenlik önlemleri alma eğiliminde olabilir.
-
Gerçekle temasın kısmen korunması: Kişi, delüzyonunun dışında genellikle mantıklı konuşabilir ve davranabilir.
-
Sosyal veya mesleki işlevsellikte bozulma: Özellikle inançlarının ilişkilerini, işini veya yaşam kalitesini etkilemesi durumunda belirgin hale gelir.
-
Duygusal tepkilerde tutarsızlık: Kimi zaman kişi delüzyon konusuna aşırı yoğun duygusal tepki verirken, diğer konularda sakin kalabilir.
Delüzyonel Bozukluk Görülme Sıklığı
Delüzyonel bozukluk, şizofreniye göre daha nadir, ancak genel toplumda orta düzeyde yaygın bir psikiyatrik durumdur.
-
Nüfusun yaklaşık %0.02 – %0.05’ini etkilediği tahmin edilmektedir.
-
Genellikle orta yaşlarda veya ileri yaşlarda ortaya çıkar.
-
Kadın ve erkeklerde görülme oranı benzerdir, ancak belirli alt tipler (örneğin erotomanik delüzyon) kadınlarda daha sık görülebilir.
Delüzyonel Bozukluk Nedenleri
Delüzyonel bozukluğun kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, ortaya çıkışında biyolojik, psikolojik ve çevresel etkenlerin bir araya geldiği düşünülmektedir.
