Çocukluk Çağının Ketlenmiş Bağlanma Bozukluğu

Çocukluk Çağının Ketlenmiş Bağlanma Bozukluğu Nedir?

Çocukluk çağının ketlenmiş bağlanma bozukluğu, çocuğun bakım veren kişilerle sağlıklı ve güven temelli bir duygusal bağ kuramaması ile karakterize edilen ciddi bir gelişimsel bozukluktur.
Bu durum, genellikle çocuğun erken dönemde duygusal ihmal, istismar veya yetersiz bakım yaşaması sonucu ortaya çıkar. Çocuk, güvenli bağlanma geliştiremediği için sosyal ilişkilerde çekingen, mesafeli ve duygusal olarak içe kapanık bir tutum sergiler.

Ketlenmiş bağlanma bozukluğu (Reactive Attachment Disorder - RAD), çocuğun çevresine karşı duygusal olarak donuk veya ilgisiz görünmesine neden olabilir. Bu çocuklar, genellikle başkalarından teselli aramakta zorlanır, sevgi gösterilerine karşı tepkisiz kalır ve duygusal ilişkilerde güvensizlik yaşarlar.

Çocukluk Çağının Ketlenmiş Bağlanma Bozukluğu Belirtileri

Bu bozukluğun belirtileri genellikle duygusal, sosyal ve davranışsal düzeyde kendini gösterir. Belirtiler çocuğun yaşına ve yaşadığı travmatik deneyimlerin şiddetine göre farklılık gösterebilir.
Yaygın belirtiler şunlardır:

Sosyal ilişkilerde belirgin zorluklar: Çocuk başkalarıyla ilişki kurmakta zorlanır, genellikle yalnız kalmayı tercih eder.
Bağlanma ve güven eksikliği: Bakım veren kişilere güvenemez, duygusal yakınlıktan kaçınır veya ilgisiz davranır.
Duygusal donukluk: Sevgi, neşe veya ilgi gibi duygusal tepkiler sınırlı olabilir; çocuk genellikle hissiz veya ilgisiz bir tutum sergiler.
Yatıştırma için dış uyarıcılara aşırı bağımlılık: Kendisini sakinleştirmek için oyuncak, battaniye gibi nesnelere aşırı bağlanma gösterebilir.
Uyarılara aşırı tepki veya tepkisizlik: Yeni ortamlarda ya aşırı kaygılı ve gergin olur ya da tam tersi, duyarsız bir şekilde tepkisiz kalır.
Davranışsal belirtiler: Sinirlilik, içe kapanma, öfke patlamaları veya ani duygu değişimleri görülebilir.

Bu belirtiler uzun süre devam ettiğinde, çocuğun hem sosyal hem de duygusal gelişimi ciddi şekilde etkilenebilir.

Çocukluk Çağının Ketlenmiş Bağlanma Bozukluğu Görülme Sıklığı

Ketlenmiş bağlanma bozukluğu nadir görülen ancak ciddi sonuçlar doğurabilen bir ruhsal bozukluktur.
Genellikle kurum bakımında büyüyen, sık bakım veren değişikliği yaşayan veya ihmal ve istismar geçmişi olan çocuklarda daha yüksek oranda görülür.
Toplum temelli araştırmalar, bu bozukluğun genel çocuk nüfusunda düşük görülme sıklığına rağmen, risk altındaki gruplarda (örneğin yetimhaneler, koruyucu aile sistemleri) %10’a kadar çıkabildiğini göstermektedir.

Çocukluk Çağının Ketlenmiş Bağlanma Bozukluğu Nedenleri

Bu bozukluğun temelinde, çocuğun yaşamının erken dönemlerinde yaşadığı bağlanma ilişkilerinde bozulma veya yetersizlik yatar.
Başlıca nedenler şunlardır:

Çocukluk döneminde ihmal veya istismar: Fiziksel, duygusal veya cinsel istismar; ya da temel ihtiyaçların (beslenme, ilgi, sevgi) karşılanmaması.
Aile içi istikrarsızlık veya duygusal boşluk: Ebeveynlerin sık değişmesi, uzun süreli ayrılıklar, boşanma veya ebeveyn kaybı.
Yetersiz bakım ortamı: Yetimhaneler veya sık bakım veren değişiklikleri çocuğun güven duygusunu zedeler.
Psikolojik ve nörobiyolojik faktörler: Beynin stres ve duygusal düzenleme mekanizmalarını etkileyen nörolojik gelişim bozuklukları, genetik yatkınlık veya hormon dengesizlikleri.
Travmatik erken deneyimler: İhmal veya terk edilme gibi erken yaş travmaları, çocuğun bağlanma sistemini kalıcı biçimde etkileyebilir.

Çocukluk Çağının Ketlenmiş Bağlanma Bozukluğu Tedavisi

Ketlenmiş bağlanma bozukluğunun tedavisi, erken dönemde başlatıldığında en etkili sonuçları verir. Tedavi süreci uzun solukludur ve hem çocuğun hem de bakım verenin aktif katılımını gerektirir.

Başlıca tedavi yaklaşımları şunlardır:

Bağlanma temelli terapi: Çocuğun güvenli bağ kurmasını destekleyen oyun temelli veya duygusal etkileşim odaklı terapilerdir. Amaç, çocukla bakım veren arasında güven duygusunu yeniden inşa etmektir.
Aile terapisi: Ebeveyn veya bakım verenin, çocuğun duygusal ihtiyaçlarını daha iyi anlaması ve sağlıklı ilişki kurma becerilerini geliştirmesi sağlanır.
Bireysel psikoterapi: Çocuğun duygusal düzenleme becerilerini artırmak, güven duygusunu geliştirmek ve travmatik geçmişle başa çıkmasına yardımcı olmak hedeflenir.
Davranışsal müdahaleler: Çocuğun sosyal becerilerini geliştirmeye yönelik yapılandırılmış etkinlikler uygulanabilir.
Eğitimsel ve çevresel destek: Okul ortamının çocuğun duygusal ihtiyaçlarına duyarlı hâle getirilmesi tedaviye katkı sağlar.

Her ne kadar spesifik bir tedavi protokolü bulunmasa da, erken tanı, sabırlı bakım ortamı ve uzman terapötik destek çocuğun güvenli bağlanma becerilerini yeniden kazanmasında belirleyici rol oynar.

Sonuç