Post Travmatik Stres Bozukluğu (PTSD) Nedir?
Post travmatik stres bozukluğu (PTSD), bireyin yaşamını ciddi şekilde tehdit eden veya aşırı korku, çaresizlik ve dehşet duyguları yaşamasına neden olan bir travma deneyimi sonrasında ortaya çıkan bir anksiyete bozukluğudur. Bu bozuklukta kişi, yaşadığı travmatik olayı tekrar tekrar hatırlar, olayla bağlantılı uyaranlardan kaçınır ve sürekli tetikte olma haliyle yaşar. Travma sonrası stres bozukluğu, kişinin hem ruhsal hem de fiziksel sağlığını, sosyal ilişkilerini ve işlevselliğini olumsuz etkiler.
Post Travmatik Stres Bozukluğu Belirtileri
-
Travma ile ilişkili kabuslar veya flaşbackler (olayın yeniden yaşanıyormuş gibi hissedilmesi)
-
Yoğun kaygı ve korku hisleri, ani irkilmeler
-
Kaçınma davranışları: Travmayı hatırlatan yerlerden, kişilerden veya durumlardan uzak durma
-
Duyarsızlaşma ve yabancılaşma: Kişinin duygusal olarak kopuk hissetmesi
-
Uyku sorunları: Uykusuzluk, sık sık uyanma veya kabuslar
-
Konsantrasyon güçlükleri ve dikkat dağınıklığı
-
Aşırı uyarılmışlık hali: Sürekli tetikte olma, sinirlilik, öfke patlamaları
Post Travmatik Stres Bozukluğu Görülme Sıklığı
-
PTSD, travmatik olay yaşayan bireylerde sık görülen bir bozukluktur.
-
Görülme oranı; travmanın türü, süresi, şiddeti ve kişinin baş etme becerilerine bağlıdır.
-
Savaş, doğal afet, cinsel saldırı veya ağır kazalar sonrası görülme riski yüksektir.
-
Kadınlarda, erkeklere kıyasla PTSD gelişme riski daha fazladır.
-
Travma sonrası yeterli sosyal ve psikolojik destek almayan kişilerde daha yaygın görülür.
Post Travmatik Stres Bozukluğu Nedenleri
-
Travmatik olaylar: Savaş, doğal afetler, ciddi kazalar, işkence, tecavüz veya şiddet olayları
-
Kişisel veya aile geçmişi: Çocukluk travmaları veya ailede ruhsal bozukluk öyküsü
-
Beyin mekanizmaları: Stres hormonları (kortizol, adrenalin) ve beyin bölgelerindeki (özellikle amigdala ve hipokampus) işlev bozuklukları
-
Sosyal faktörler: Travma sonrası sosyal destek eksikliği, travmanın tekrarlanması veya kişinin yalnız bırakılması
Post Travmatik Stres Bozukluğu Tedavisi
-
Bilişsel Davranış Terapisi (CBT): Travmayla ilişkili olumsuz düşüncelerin yeniden yapılandırılması
-
EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme): Travmatik anıların etkisini azaltmaya yönelik özel bir terapi yöntemi
-
İlaç tedavisi: Antidepresanlar ve anksiyolitikler, kaygı ve depresif belirtileri hafifletmek için kullanılabilir
-
Destekleyici terapi ve grup terapileri: Benzer deneyim yaşamış bireylerle paylaşım yoluyla iyileşme sağlanabilir
-
Sosyal destek: Aile, arkadaş ve toplum desteği, tedavi sürecinde çok önemlidir
