Paylaşılan Psikotik Bozukluk Nedir?
Paylaşılan psikotik bozukluk (folie à deux), birden fazla kişinin aynı sanrıyı veya yanılsamayı paylaşmasıyla ortaya çıkan nadir bir psikiyatrik durumdur. Genellikle birincil birey (lider konumunda olan kişi) sanrılı düşünceler geliştirir ve duygusal açıdan yakın olduğu diğer kişi ya da kişiler bu inançları benimseyerek paylaşır. Bu durum çoğunlukla çiftler, aile bireyleri veya birbirine güçlü bağımlılığı olan kişiler arasında görülür. Bozukluk, bireylerin gerçeklik algısında ciddi bozulmalara neden olabilir.
Paylaşılan Psikotik Bozukluk Belirtileri
-
Paylaşılan sanrılar veya halüsinasyonlar: İki veya daha fazla kişi aynı yanlış inanca veya algıya sahip olur.
-
İkincil bireyin inançları benimsemesi: Genellikle daha pasif olan birey, birincil kişinin düşüncelerini kabul eder ve savunur.
-
Gerçeklikten kopma: Kişiler, çevrenin kanıtlarına rağmen sanrılarında ısrar eder.
-
İşlevsellikte bozulma: Sosyal, mesleki veya kişisel yaşamda belirgin sorunlar yaşanır.
-
Stres ve kaygı: Sanrılar nedeniyle günlük yaşamda yoğun kaygı, korku veya güvensizlik oluşabilir.
Paylaşılan Psikotik Bozukluk Görülme Sıklığı
Paylaşılan psikotik bozukluk oldukça nadirdir ve genellikle kapalı sosyal çevrelerde, izolasyon koşullarında veya duygusal bağımlılığın yoğun olduğu ilişkilerde ortaya çıkar. Kesin prevalansı bilinmemekle birlikte, çoğu vaka klinik gözlemler ve vaka raporları üzerinden tanımlanmıştır.
Paylaşılan Psikotik Bozukluk Nedenleri
-
Stresli yaşam olayları: Travma, kayıplar veya yoğun stres sanrılı düşünceleri tetikleyebilir.
-
Yakın duygusal bağlar: Özellikle eşler, kardeşler veya ebeveyn-çocuk ilişkilerinde görülür.
-
Sosyal izolasyon: Çevreden kopuk yaşayan bireyler arasında daha sık ortaya çıkabilir.
-
Kültürel ve dini faktörler: Bazı toplumsal inançlar sanrıların içeriklerini şekillendirebilir.
-
Psikiyatrik bozukluklar: Genellikle birincil bireyde şizofreni, paranoid bozukluk veya başka psikotik bir hastalık bulunur.
Paylaşılan Psikotik Bozukluk Tedavisi
-
Bireylerin ayrılması: Birincil ve ikincil bireylerin geçici olarak ayrılması genellikle ilk adımdır.
-
Psikoterapi: Gerçeklik testini güçlendirmeye ve sağlıklı düşünce yapısını geliştirmeye yardımcı olur.
-
İlaç tedavisi: Antipsikotik ilaçlar özellikle birincil bireydeki psikotik belirtilerin kontrol altına alınmasında kullanılır.
-
Aile terapisi: İlişkilerdeki bağımlılık ve iletişim sorunlarının çözülmesine katkı sağlar.
-
Sosyal destek: İzolasyonun azaltılması, bireylerin sağlıklı sosyal ilişkiler kurmasına yardımcı olur.
