Ortostatik Hipotansiyon Nedir?
Ortostatik hipotansiyon, kişinin oturur veya yatar pozisyondan ayağa kalktığında kan basıncında ani bir düşüş yaşamasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu ani tansiyon düşüşü, beyne yeterince kan gitmemesine neden olur ve baş dönmesi, sersemlik veya bayılma gibi belirtilerle kendini gösterir. Genellikle kısa süreli olsa da bazı kişilerde günlük yaşamı etkileyecek düzeyde sık görülebilir. Özellikle yaşlı bireylerde, kronik hastalığı olanlarda ve bazı ilaçları kullananlarda daha yaygın görülmektedir.
Ortostatik Hipotansiyon Belirtileri
-
Ayağa kalkıldığında baş dönmesi veya sersemlik hissi
-
Görme kararması, bulanık görme veya geçici görme kaybı
-
Halsizlik, yorgunluk veya güçsüzlük hissi
-
Nefes darlığı, çarpıntı veya hızlı kalp atışı
-
Bulantı, mide rahatsızlığı veya terleme
-
Baş ağrısı veya bayılma (senkop) eğilimi
-
Konsantrasyon zorluğu ve dikkat dağınıklığı
Ortostatik Hipotansiyon Görülme Sıklığı
Ortostatik hipotansiyon, toplumda özellikle yaşlı bireylerde daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Görülme sıklığı; kişinin yaşı, cinsiyeti, genel sağlık durumu, kullandığı ilaçlar ve yaşam tarzı faktörlerine göre değişiklik gösterir. Kronik hastalıkları olan kişilerde (örneğin diyabet, Parkinson hastalığı veya kalp yetmezliği) görülme olasılığı daha yüksektir.
Ortostatik Hipotansiyon Nedenleri
-
Kan damarlarının kontrolünde bozukluk: Sinir sistemi, ani pozisyon değişimlerinde damarları gerektiği gibi daraltamadığında kan basıncı düşer.
-
Düşük kan hacmi (hipovolemi): Yeterli sıvı alınmaması, aşırı terleme, ishal veya kan kaybı tansiyonun düşmesine yol açabilir.
-
İlaç kullanımı: Özellikle yüksek dozda tansiyon ilaçları, idrar söktürücüler (diüretikler) veya antidepresanlar ortostatik hipotansiyona neden olabilir.
-
Kronik hastalıklar: Diyabet, Parkinson hastalığı, böbrek yetmezliği ve diğer nörolojik bozukluklar bu duruma zemin hazırlayabilir.
-
Yaşlanma: Yaşla birlikte damarların esnekliği azalır ve tansiyonun düzenlenmesi zorlaşır.
Ortostatik Hipotansiyon Tedavisi
-
Altta yatan nedenlerin tedavisi: İlaçların dozlarının ayarlanması, dehidrasyon varsa sıvı ve tuz alımının artırılması gibi temel düzenlemeler yapılır.
-
Yaşam tarzı değişiklikleri: Yavaş ayağa kalkma, bol sıvı tüketme, aşırı alkol ve kafeinden kaçınma önerilir.
-
Diyet düzenlemesi: Tuz alımının artırılması ve küçük, sık öğünlerle beslenme faydalı olabilir.
-
Fiziksel önlemler: Kompresyon çorapları kullanmak, bacak kaslarını çalıştırmak ve ani hareketlerden kaçınmak önerilir.
-
Farmakolojik tedavi: Gerekli durumlarda tansiyonu dengeleyici ilaçlar (örneğin midodrin veya fludrokortizon) doktor tarafından reçete edilebilir.
