Disosiyatif Amnezi Nedir?
Disosiyatif amnezi, bireyin kişisel geçmişine veya kimliğine ait önemli bilgileri hatırlayamamasıyla karakterize edilen bir disosiyatif bozukluktur. Bu durum, genellikle travmatik veya aşırı stresli yaşantılar sonrasında ortaya çıkar ve beyinde yapısal bir hasar olmamasına rağmen belirgin bellek kaybı yaşanır. Kişi, belirli olayları, dönemleri veya kendi kimliğine dair bilgileri hatırlayamaz hale gelebilir.
Disosiyatif Amnezi Belirtileri
Disosiyatif amnezi belirtileri, hafif unutkanlıktan kimlik kaybına kadar farklı düzeylerde görülebilir:
-
Belirli bir süreye veya olaya ait anıları hatırlayamama
-
Kişisel kimlik, geçmiş yaşam veya önemli olaylara dair anıların eksikliği
-
Bellek kaybının genellikle ani başlaması
-
Kişide kafa karışıklığı, yönelim bozukluğu veya boşluk hissi oluşması
-
Bazı durumlarda kişi, yaşadığı olayların farkında olmadan başka bir yere gitme eğilimi gösterebilir (fugue hali)
Disosiyatif amnezi geçiren kişiler genellikle fiziksel bir beyin hasarı veya organik neden olmaksızın bu durumu yaşarlar.
Disosiyatif Amnezi Görülme Sıklığı
Disosiyatif amnezi nadir görülen bir bozukluktur. Toplumda genel olarak düşük oranlarda rastlanır ancak travma, savaş, doğal afet veya istismar gibi aşırı stresli olaylar yaşayan bireylerde görülme olasılığı artar. Kadınlarda erkeklere göre biraz daha sık gözlenir.
Disosiyatif Amnezi Nedenleri
Disosiyatif amnezi, genellikle psikolojik savunma mekanizmalarının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Beyin, aşırı stres veya travma karşısında bireyi korumak için belirli anıları bilinçten uzaklaştırır.
Başlıca nedenler şunlardır:
-
Yoğun stres veya travmatik yaşam olayları (örneğin kazalar, savaş, istismar, ani kayıplar)
-
Duygusal veya fiziksel travmalar
-
Şiddetli anksiyete veya korku yaşantıları
-
Beyin işlevlerinde geçici bilişsel bozulmalar veya disosiyatif süreçler
Disosiyatif Amnezi Tedavisi
Disosiyatif amnezi tedavisinde temel amaç, kaybolan anıların güvenli bir şekilde yeniden hatırlanmasını ve kişinin psikolojik bütünlüğünün yeniden sağlanmasını desteklemektir.
Tedavi genellikle psikoterapiye dayanır:
-
Psikoterapi: Kişinin bastırılmış anılarını güvenli bir ortamda keşfetmesini ve bu anılarla başa çıkmayı öğrenmesini sağlar.
-
Travma odaklı terapiler: EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) gibi yöntemlerle travmatik anıların işlenmesine yardımcı olunur.
-
Hipnoterapi veya rehberli imgeleme teknikleri: Anıların farkına varılmasını destekleyebilir.
-
İlaç tedavisi: Eşlik eden depresyon, anksiyete veya uyku bozuklukları varsa destekleyici olarak kullanılabilir.
Sonuç olarak, disosiyatif amnezi bireyin travmaya karşı geliştirdiği bir zihinsel savunma mekanizmasıdır. Erken tanı, güvenli bir terapi süreci ve duygusal destekle birlikte kişi, kaybolan anılarını yeniden kazanabilir ve psikolojik dengesini yeniden sağlayabilir.
